मिरवणुक

मिरवणुक 
......मग गजबजल्या चौकाच्या मध्यभागी एखाद्या प्रशस्त बारला लाज येईल अशी असा एक मोठ्ठा खांब थाटात उभा राहिला. मग त्या खांबावर सप्तरंगी इंद्रधनुष्याला (अाणि झालंच तर त्या इंद्राच्या बाणांना) लाज वाटेल अशा टेच्यात असंख्य रंग उधळत ते हेलॉजन दिवे लुकलुकु (किंवा झापझुप) लागले. शंभर अासुडचा मिळुन एक अावाज होईल असा विजेचा कडकडाटसुद्धा भेदरुन लपुन बसेल अशा अावाज कुठून तरी तुतारीचा अावाज अाला अाणि संपुर्ण रस्त्यावर ढाय ढाय अावाजात "मानवंदना" कम मिरवणुक सुरु झाली.  
"अरे या या , भोसले सर" डिपीला समोरुन एक गृहस्थ येतांना दिसले . चेक्सचा हाफबाही शर्ट , ढगळ पायजमा, किंचितशी दाढी, हातात छोटीशी पिशवी अाणि चेह-यावर प्रचंड अनुभवाची लकाकी. 
झापझूप करणा-या दिव्यांचा डिपीला त्रास होत होता.पण अाज संध्याकाळ पासुनच त्याला 'बंदोबस्ताच्या' नावाखाली सर्व बाड-बिस्तर अावरायला सांगितलं होतं. म्हणुन डीपी अाणि सॉक्रेटिस तिथेच लाकडी फळकुट्यावर " मिरवणुक कम मानवंदना" बघत बसले होते. सॉक्रेटिस पेंगाळला होता. परत डिपीच्या डोळ्यावरुन एक तिव्र दिव्याचा झोत झापझुप करुन गेला.अाणि भोसले सर , डिपीच्या शेजारी बसत म्हणाले " काय लेका ? कसं काय चालु ?" 
"बस सर ! चालुय अापलं .सॉरी सर अाज चहा नाही. लौकर अावरावं लागलं" डीपी वरमला.
"बरोबर अाहे , गोंधळ करण-यां रिकाम्यांमध्ये एखादा कामाशी काम ठेवणारा दिसला की त्यांना अॉव्कवर्ड होईल ना रे ! " भोसले सर खळखळुन हसत म्हणाले.
डिपी हसला नाही . मग बराच वेळ दोघांमध्ये फक्त शांतता वाहत राहिली अाणि त्या गच्च अंधारात झापझुप दिवे त्यां दोघांवरुन शांततेसोबत वाहात राहिली .
डीपी काहीतरी बोलणार तितक्यात भोसले सर म्हणाले ," कळतंय मला कळतंय. तुला काय म्हणायचंय अाणि का म्हणायचंय कळतंय. पण अाता खरंच कठिण होऊन बसलंय. प्रत्येक दिवसात अशी काहीतरी गोष्ट कळते की मी अाश्चर्यचकित होऊन जातो. अाणि दररोज बरका , द-र-रो-ज. "
पिशवी ठेऊन सरांनी दोन्ही हातांनी पायाला अाधार देऊन मांडीच घातली अाणि सांगु लागले " अाता मी शिक्षक होतो तेव्हा लोक मानायचे मला खूप. म्हणजे अाता पण रस्तायाने जातांना दहामधले सात माणसं "राम राम सर" म्हणतात नाही असं नाही. पण कसंय कि मी शिकवलेलं किती जणांनी अात्मसात केलं अाणि त्यातले किती जण वर वर राम-राम घालणारे अाहे ह्यात खुप अंतर अाहे . खरंतर माझ्या तालमीतले लोक 'चांगला माणुस बनुया' अशी खुणगाठ पक्की करुन निघतातही पण भारत शोधायला निघालेला कोलंबस अमेरिकेत पोचुन रमुन जातो तसं काहीसं होतं बघं. नाही म्हणजे भारत म्हणजे चांगला माणुस अाणि अमेरिका म्हणजे वाईट वैगेरे असं काही नाही . पण नकाशावर भारत पाहिला होता ना ? भारत डोक्यावर ठेऊन निघाला होता ना बाबा तू ? मग ? गंमत असते रे सगळी . कसंय रे शिकवण ,अात्मसात , चांगला माणुस इत्यादी इत्यादी हे अाम्हा "अोल्ड स्कूल"वाल्या शिक्षकांचे चोचले बरका. अामच्याकाळी दगडी गार भिंती गडकिल्ल्यांसारख्या शाळा अाणि चांगला मित्र घडवायचो अाम्ही बस्स. हे एकदा झाले की त्यात  'चांगला मुलगा /चांगला नागरिक/चांगला विद्यार्थी' इत्यादी सगळे कॉमन डिनोमीनॅटर अालेच . पण अाता बघुन असं वाटतं हा नंगा नाच कोणी शिकवला ? कुठून शिकले हे लोकं ? हे जे बेफामपणे नाचताय ह्यांना माहिती तरी अाहे का की कित्येकांच्या घरी दर्या रडणारी लोकं अाहे. कदाचित ह्याच नाचणा-या लोकांच्या घरातले कोणी असतील. अाम्ही घाम गाळायला शिकवला अाणि अाभाळ प्यायला शिकवलं. कदाचित अाम्ही चुकलो काहीतरी शिकवण्यात अाम्हीच. " भोसले सरांनी सुस्कारा सोडला. पुढच्याच क्षणी सरांना रस्त्याच्या पलिकडे गर्दीत कडेला हाताची घडी घालुन उभे असलेले गृहस्थ दिसले अाणि सर म्हणाले "डीपी ते बघ अामच्यासारखेच एक सर , नेकस्ट बॅच अाहे पण अोल्ड स्कुलवालेच.  डॉक्टर म्हणायचो अाम्ही त्यांना"  सरांना डॉक्टरांना अावाज देऊन शेजारी बसवायचं होतं पण गोंगाटामुळे शक्य नव्हतं. 
"अाम्ही लपल्या गेलोय त्याच जुन्या उजळणीच्या पुस्तकात.अाता कुणी बघत नाही कारण सगळ्यांना वाटतं ' हे येतं अाम्हाला'  अाणि देश छापल्या गेलाय रक्तरंजित ,निगरगट्ट वर्तमानपत्राच्या बातम्यांमध्ये. तो चुकला की नियम अाणि मी चुकलो की अपवाद हा स्वभाव झालाय. अरे गंमत म्हणजे अाजकाल 'भोसलेसरांचा विद्यार्थी अाहे' असं सांगुन कामं काढुन घेतात म्हणे लोक . गंमत म्हणजे बरेचसे लोक माझे विद्यार्थी नाही सुद्धा. उगाचच ढोंग. "
सरांचा पहाडी अावाज जरासा घोगरा झाला डिपीने त्यांना पाणी दिलं .तोंडावर पाणी मारता मारता सर म्हणाले " वाद होऊ द्या पण अाधी अापला अापल्याशीच.मग बाहेर. अाधीच बाहेर ह्याच्या-त्याच्या गच्च्यांड्या पकडुन उत्तरं कसे मिळतील."
क्षणभरासाठी गाणं संपलं . सर म्हणाले " डिपी , ते बघ त्या डॉक्टरांची परिस्थीती वेगळी नाहीए त्यांना पण तेच वाटतं जे मला .म्हणुन माझ्या सारखेच तेही ह्या गर्दीत स्वत:च्या चुकीची कारणं शोधताय" 
अाणि भोसले सरांनी अावाज दिला "डॉक्टर !! या इकडे" डॉक्टर फक्त हसले खिन्नपणे श्वास सोडुन फक्त हातानेच 'ठिक अाहे इथेच' अशी खुण करुन हाताची घडी घालुन शुन्य नजरेने सावळागोंधळ बघत राहिले. 


परत एक मोठ्ठा झोत डिपीच्या डोळ्यावरुन चमकला अाणि सॉक्रेटिसच्या हलवण्याने डिपीची तंद्री तुटली.पहाट होत अाली अाली होती अाणि समोरच सगळं नाहीसं झालेलं होतं .....मिरवणुक , ढोल-ताशे, 'नाच्चो'च्या अारोळ्या, झिंगलेले जयजयकार , पलिकडचे डॉक्टर अाणि शेजारचे भोसले सर. 
डिपीने सॉक्रेटिसला विचारलं " ते गेले ? "
"ते? कोण?" सॉक्रेटिस चमकला
"कुणी नाही.चल." डिपी  -प्राजक्त

२९ मार्च २०१४ दै.सामना