वि वा शिरवाडकर

तात्यासाहेब , माफ करा ! तुम्ही म्हणाल कशासाठी ? तर  तुम्हाला अशा अवेळी उठवलं म्हणुन माफ करा. काल संध्याकाळी तुमच्या जयंती निमित्त..तुमच्या काही कविता सादर केल्या.  तुमच्या जन्मदिवसाला इतर लोकांसारखाच मी ही ‘जयंती’ म्हणालो ह्याबद्दल माझी दुसरी माफी ,तात्यासाहेब. जयंतीमयंती प्रकार, असे सोहळे तुम्हाला कधी अावडले नाही हे तुमच्या कवितेतुन, वागण्यातुन तुम्ही वेळोवेळी दाखवुन दिलं. तरी ‘जयंती’ म्हटल्याशिवाय त्या व्यक्तीमधला ‘मोठेपणा' जाणवत नाही अशी खुळी समजुत भिंतीच्या कॅलेंडरने कदाचित घालुन दिली असेल. ह्या ही कारणासाठी तात्यासाहेब , माफ करा !

तुम्ही ज्या गोदेच्या काठावर रमायचे, पाय सोडुन बसायचे त्या काठावर... अाता बेबंद चालणा-या रिक्षा, 'सिग्नल अाणि समाधान फक्त मानण्यात असतो’ अशा समजुतीच्या मोटारसायकली पापक्षालन करतात. तुम्ही ज्या होळकर पुलावरुन तुम्ही फेरफटका मारत असाल अाणि पूलाच्या कठड्यावर हात टेकवुन ,रेलुन तुम्ही सुर्योदय पहात रमला असाल, कदाचित तिथेच तुम्हाला सुर्य म्हणजे काळोखावर तेजाची लेणी खोदित बसलेला देवदूत भासला असेल त्या पूलावर, तात्यासाहेब.. अाता कोणी निर्माल्य पिशव्या फेकु नये म्हणुन संरक्षक जाळ्या लावल्या अाहे. गोदामाईला गोदेकाठच्याच लोकांकडुन संरक्षणार्थ जाळ्या बसवाव्या लागाल्या म्हणुनसुद्धा तात्यासाहेब , माफ करा !

तात्यासाहेब, तुम्हाला पेच पडलेल्या ‘एकल्या जांभळ्या’ नभाचे रहस्य अाता कधीच कोणाला कळणार नाही. कारण अाताशा दिवसरात्र अाकाशात करडे-काळे ढग जमुन असतात अाणि ह्या ढगांचा अाणि पावसाचा दूर दूरपर्यंत संबंध नाही. त्या ढगांमुळे श्वासाचा त्रास होऊ लागलाय हळुहळु. तुम्ही भाईंना भेटायला पुण्याला निघणार असाल तर सीबीएस जवळ अाणि द्वारकेजवळ असा एकुण पाऊण तास बाजुला काढुन ठेवा. कदाचित तरीही पुढे बिटको चौकात तुमचा थोडा खोळंबा होईलच…. त्यासाठी तात्यासाहेब , माफ करा ! 

तात्यासाहेब, एका गोष्टीसाठी मात्र तुम्हाला अामचे कौतुक करावे लागेल कि अाम्ही तुमच्या नावाचा चौक उभारुन तुम्हाला काकादिक विष्ठांचा धनी केलं नाही. हो पण चुकून तुमच्या नावे असलेल्या ‘काव्य उद्यानाकडे’ तुमचे पाऊले वळत असतील तर थांबा,तात्यासाहेब. तिथे छंदोमयी कापलेले झाडं,वेली सापडणार नाही. हो पण करमणुकीची गटारगंगा तिथे मुक्तायन करतांना सापडेल. मुक्तछंदात सुद्धा लय असते हे काहीसं विसरलेत लोकं अाता. मुक्त अाणि बेबंद मधला फरक कळनेसा झालाय अाता तुमच्या शहराला तात्यासाहेब म्हणुन माफ करा ! 

तात्यासाहेब, गेली कित्येक दिवस मी तरणतलावामागच्या तुमच्या घरासमोरच्या फुटपाथीवर येऊन नुसता उभा राहतोय. काही बोलायाचे अाहे पण बोलणार नाही म्हणत मी माझ्या गळ्याशी दाटलेली संध्याकाळ रोज गिळुन घ्यायचो. तुम्ही म्हणाल किंवा अन्य कोणी मला म्हणेल कि ह्या सगळ्यांचा तात्यासाहेबांशी संबंध काय? पण ज्यांनी पूराने पछाडल्यावर कसं वागावं अाणि कुंभाच्या महापूरात कसं वागु नये हे शहराला सांगितलं त्याच्याकडे त्याच शहराचा लेखाजोखा गेला पाहिजे असं मनापासुन वाटलं. सगळा जीव एकवटुन अाज तुमचं लोखंडी गेट लोटलं. अात सांगितलं कि तात्यासाहेबांची खोली पहायची अाहे. त्यांनी विचारलं कुठून अालात ?  म्हणजे हा माणुस अापल्याच शहरातला नसणार ह्यावर ते ठाम होते,तात्या. मी अात अालो अाणि काचेच्या खिडकीतुन तुमचा पलंग,तुम्ही अात्ताच अात पाणी प्यायला गेला असाल असं खोटखोटं सांगणारी पलंगावरची चुरगळ, तुमची पुस्तकं, तुमचा एॅशट्रे, टिपॉयवरचा तुमचा चष्मा, तुमचा चष्मा पहिल्यावर न दिसणा-या तुमच्या नाकाजवळचे दोन खोल निशाण पण दिसले. तुमचं कॅलेंडर, तुमच्या अाधीच भिंतीवर जाऊन बसलेली अाणि तुम्ही स्वत:च्या कवितेत गुंतला तर नाही ना ह्याची  मिश्किलपणे परिक्षा घेत रद्दीवाल्याकडे कविता देऊ का? विचारणारी तुमच्या ‘ती’चा फोटा. अात स्वैपाकघरात  खुप डोकावुन पाहिलं पण चमचाचं स्टॅंड काही दिसलं नाही. खिशातला रुमाल काढुन ज्ञानपीठवरची धुळ पुसली. अंत:करणातुन हात जोडले अाणि अात पाणी प्यायला गेलेले तुम्ही इतक्यात परत बाहेर याल तेव्हा तुम्ही विचारलेल्या प्रश्नांना माझ्याकडे उत्तरं नसतील म्हणुन लगबगीनं जायचं ठरवतोय. पण तरीही लांबुनच तुमच्या कोप-यात ठेवलेल्या काठीकडे पाहुन अाज म्हणवंस वाटलं कि तात्यासाहेब .....तात्यासाहेब , खरंच माफ करा !

- एक नाशिककर प्राजक्त 

२७ मार्च २०१५