टिफीन बॉक्स

"असा पाऊस ह्या भागाने गेल्या दहा वर्षात नसेल पाहिला" हे जेव्हा मला चौकशी खिडकीतुन ऎकायला अालं तेव्हा असं वाटलं मी बसस्थानकाच्या चौकशी खिडकीवर अाहे कि हवामान खात्याच्या ? रात्री दहाच्या बसची वाट पहात अाता रात्रीचा एक वाजला होता.तासभरात-तासभरात अशी माळ जपुन झाल्यानंतर शेवटी चौकशीवाला दहा वर्षाचं हवामान सांगुन मोकळा झाला. पावसानेच परतीचे दोर कापले होते. अाणि अशा तालुका ठिकाणी लॉजची शकयता कमी होती. जवळ एकुलता लॉज बंद होता. अाता हातात पाणी अोसरणे अाणि बस येणं इतकंच उरलं होतं
निर्जन स्थानकावर वीज नसल्याने एक मुलगी प्रत्येक खांबावर कंदिल लावत होती.कंदिलाच्या अंधुक प्रकाशात मला ती जरा भडक रंगांचे कपडे घातलेले दिसली अाणि डाव्या गालात पान असावं. "तुम्ही कधीपासुन बसलाय? सकाळी सहा पर्यंत कोई गाडी नही अाएगी" तिने जवळ येऊन मला सांगितलं. मी म्हणालो "हां अब कही जा भी नही सकता सो रुका हुं" .
तिने परत विचारलं "कुछ खाअोगे ? मेरे पास है. लेकिन चालेल तुम्हाला माझं?" . मी समजलो नाही म्हणुन म्हणालो " मी जात पात ....." तिने माझ्या वाक्य तोडलं अाणि म्हणाली "तसं नाही. पण सहसा माझ्याकडे रात्रीचे सभ्य लोक येत नाही". मी समजुन गेलो अाणि भुकही लागली होती. मी म्हणालो "अन्नाला जसा धर्म नाही तसं रांधणा-याच्या कर्माशी कसलं अालंय देण घेणं?". तिच्याकडचा डब्बा अाम्ही खाऊ लागलो ती बोलत होती "वैसे मी जवळच राहते. पण पावसात पहिला मजला बुडालाय अाणी उरली एकच खोली त्यात अाधीच दोन जोडपी अाहे. दोघं सकाळ झाली जातील म्हणुन मी अाले बाहेर. अाणी झोप येत नाही तशीही रात्री.
वैसे अपनी निंद थी , मोहताज़ 'उसके' ख्वाब की
अब ये मअसला चांद के खुंटीपे हमने टंग दिया
इथली पडली धडली कामं करते कधी कधी. म्हणजे मला कुणी फसवुन,बळजबरी वगैरे करुन नाही अाणलं इथे. अाई हेच करायची.मग तिला पहात मोठी झाले मग काय तेच काम नशिबी. मुख्य म्हणजे तिची सुटका व्हावी म्हणुन तिला सोडुन नाही गेले. तसा तिचा धाक म्हणजे वाघाची डरकाळी. तराजु डोळ्यात विजा तोलायची. अाता थकलेत डोळे तिचे. ती गेली कि मी पण जाणार इथुन. इथल्या काही मुली अाहे लहान त्यांना शिकवायला घेऊन जाईल. अाजुबाजूला तेच पाहुन त्यांना उद्या असंच जगावंस वाटायला नको. ह्यात काय अालंय जगणं?. सरकारी अाणि अंतरमनाविरुद्धचा हा बेकायदा पैसा काय करायचा? अातुन बाहेरुन पोखरल्या पुरुषी अहंकारासाठी रोज रात्री नव्याने नटायचं.लेकिन इधर उधर रेप कर के नोचनेवालोंसे ये लोग लाख गुना बेहतर है. इनके वेहशित मै एतिहाद है. राक्षसीपणा असला तरी तो नियम पाळुन अाहे. " "तो कंदिल विझला बघ ग" कुणीतरी अावाज दिला. "झाली वेळ येईलच गाडी अाता."असं म्हणुन ती गेली. माझी गाडी अाली.थांबणार नव्हती. मी संपलेल्या डब्यात त्या अन्नदात्याचे अाभार म्हणुन काही पैसे ठेवले. गाडी स्टेशनच्या अगदी टोकावर असतांना ती परतांना दिसली. तीने हसुन निरोप दिला. त्यानंतरचा प्रवासभर एक गोष्ट सारखी अाठवतेय. अामच्या जुन्या घरी मागल्या पिंपळाखाली लहान मुलं मुली भातुकली खेळायचे. रुमालाचा मंडप,मुरमु-याची पंगत वगैरे. मग दरवेळी जत्रेतुन अाणलेल्या नवनव्या राजबिंड्या बाहुल्यांसाठी , त्याच पिपाणी हरवल्या पायाच्या बाहुलीला नेहमी बोहल्याचा घाट असायचा.कायमचा .

- प्राजक्त (२४ मे १४ दै सामना)
( http://epaper.saamana.com/Details.aspx?id=49598&boxid=221148328 )