बॅकबेंचर्स : १५ तुकाराम (सामना ३१ अॉक्टोबर १५)

लहानपणी जेवणाची वेळ टळुन, चहाची वेळ यायची तरी मी हाका मारुन थकलेल्या आईला ५ मिनीटांत आलो हे उत्तर दर २-२ तासाने देत असायचो. मग वैतागून पदर खोचुन आई बांगड्यां मागे खेचुन मला हाताला धरुन न्यायची. आणि रविवारी मोटारसायकल धुवावी तशी माझे हातपाय धुवून जेवायला बसवायची. तणतणत म्हणायची 'इतका कसला खेळ . जेवणाचंही भान नाही म्हणजे काय. तुक्याची खोडं मेली' जित्याची खोड ऐकुन होतो पण तुक्याची खोड म्हणजे सगळं भान विसरुन काहीतरी करत राहणं हा शब्द प्रयोग मराठीला दिला तो माझ्या घराने. मग हळुहळु त्या तुक्याशी एकएक गुणधर्म जुळू लागला. मनासारखा छापा पडला कि मित्र नाचायचे पण मी मात्र शिक्का उचलून आधी 'काट्याचे' कपडेधुळ स्वच्छ करायचो. न देखवे डोळा ऐसा हा आकांत। पर पिडे चित्त दु:खी होते। तुकोब्बा.
मग काळाने घात केला आणि मी लहानाचा मोठा झालो. आणि ' मी बोलत असतांना कुठे तंद्री असते हो तुमची' असं विचारणारी तुकोब्बारायांची अवली इथेही आयुष्यात आली. कोणी कसंही वागो हसतमुखाने शांतचित्ताने सगळं निभावून नेण्याचा तुकाचार(तुकारामी शिष्टाचार ) अंगी भिनला असल्याने कुणी चिडून वीट जरी फेकली तरी तिला 'सावळ्याची भेट' म्हणुन मी पुजेल की काय ह्या भितीने कुणी कधी ते ही केले नाही.हे लहान आणि मोठे होण्याच्या प्रवासामध्ये एक तारुण्य नावाचा थांबा येतो. त्यात कुणी 'मार्गाला लागतं' तर कुणाकुणाला खरा मार्ग सापडतो. आजोबाम्हणायचे 'बिडी काडी, दारूबाजी परवडली पण नाटकाची दळभद्री थेरं नको' पण कसंय नव्या बाकावर लिहलेलं असतं ना कि ' रंग ओला आहे बसु नये' तिथे आपण गुमान वाट धरण्यापेक्षा अगोचर खात्री करुन हात रंगवुनघेतोच. तसं झालं आणि नाटकाने मानगुट धरलीच. तेव्हा चिडलेले आजोबा तुकोबाच्या दाखल्ला देत चिडले .उध्दरीले कुळ आपण तरला । तोचि एक झाला त्रेलोक्यात ।
पण नंतर प्रतिभा पाहुन शब्बसकी देत हेही म्हणाल्याचं आठवतं की शरण गेलियाने काय होते फळ । तुका म्हणे कुळ उध्दरीले .

तर असं आहे आपला आणि तुक्याचा संबंध. तुमचे जे चाल्लेय ते चालु द्या पण मला त्यात ओढुनताणुन आणु नका . तुम्ही समाधानी रहा मलाही राहु द्या. हे फक्त २ प्रकारच्या लोकं म्हणु शकतात. एक बॅकबेंचर किंवा दुसरे तुकोब्बाराया.
ठेविले अनंते तैसेची रहावे। चित्ती असु द्यावे समाधान।
म्हणुन तुकोब्बा जवळचे वाटतात.
पांडुरंग ! पांडुरंग !

-प्राजक्त
(दै सामना साठी )